Hạ tầng giao thông chịu thiệt hại nặng sau bão lũ: Cấu kiện bê tông đúc sẵn đang cần thiết cho năm 2026

Biến đổi khí hậu đang làm gia tăng đáng kể các hiện tượng thời tiết cực đoan tại Việt Nam, với chuỗi bão lũ liên tiếp tấn công Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong tháng 11 năm 2025. Theo các báo cáo mới nhất từ Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai, tổng thiệt hại kinh tế đã vượt ngưỡng 13.000 tỷ đồng, trong đó hệ thống hạ tầng giao thông phải gánh chịu tổn thất nghiêm trọng nhất, với vô số tuyến đường bộ, đường sắt bị sạt lở, ách tắc và tê liệt hoàn toàn.

Những tổn thất này không chỉ gây gián đoạn lưu thông mà còn cản trở nghiêm trọng các nỗ lực cứu trợ, đẩy nền kinh tế địa phương vào trạng thái đình trệ kéo dài. Chính trong hoàn cảnh cấp bách này, việc áp dụng cấu kiện bê tông đúc sẵn nổi lên như một giải pháp then chốt, mang lại khả năng phục hồi nhanh chóng và nâng cao độ bền vững cho các công trình trước những rủi ro thiên tai sắp tới.

Với quy trình sản xuất tập trung tại nhà máy và lắp đặt hiệu quả tại hiện trường, công nghệ này đang chứng minh vai trò thiết yếu trong việc tái thiết hạ tầng một cách bền vững.

Bức tranh toàn cảnh về thiệt hại hạ tầng giao thông từ các đợt bão lũ gần đây

Năm 2025 đã trở thành một năm đầy thử thách đối với hệ thống hạ tầng giao thông Việt Nam, khi các cơn bão số 11, 12 và 13 kết hợp với mưa lũ kéo dài gây ra những tổn thất chưa từng có. Tính đến ngày 24/11/2025, theo thống kê từ các cơ quan chức năng, thiệt hại tổng thể tại khu vực Nam Trung Bộ đã chạm mốc 13.078 tỷ đồng, với Đắk Lắk dẫn đầu ở mức 5.330 tỷ đồng, theo sau là Khánh Hòa với 5.000 tỷ đồng và Lâm Đồng khoảng 1.098 tỷ đồng.

Hạ tầng giao thông, vốn là động mạch chính của nền kinh tế, chịu phần lớn gánh nặng, với 17 vị trí sạt lở trên đường bộ và 15 điểm hư hỏng trên đường sắt, dẫn đến tình trạng gián đoạn nghiêm trọng trên diện rộng.

Cụ thể, cơn bão số 13 – được đánh giá là mạnh mẽ nhất trong chuỗi – đã quét qua các tỉnh như Khánh Hòa, Lâm Đồng và Đắk Lắk từ ngày 6 đến 7/11, gây sạt lở taluy dương tại 31 vị trí với khối lượng đất đá lên đến 21.000 m³, cùng với 8 vị trí taluy âm dài tổng cộng 230 mét. Mặt đường bị hư hỏng nghiêm trọng trên diện tích 3.550 m², kèm theo đó là 8 cống và 3 cầu bị ảnh hưởng nặng nề ở mố và trụ cầu.

Ước tính ban đầu cho thấy thiệt hại đối với đường bộ khoảng 18,5 tỷ đồng, nhưng con số này có thể tăng cao hơn khi các đánh giá chi tiết được hoàn tất. Tại Đắk Lắk, quốc lộ 27C bị tắc nghẽn ở 14 vị trí riêng lẻ, trong khi quốc lộ 20 tại Lâm Đồng chứng kiến sạt lở nghiêm trọng tại đèo Mimosa và đèo D’ran, khiến hàng nghìn phương tiện không thể lưu thông, dẫn đến ùn tắc kéo dài hàng chục kilomet.

Không kém phần nghiêm trọng, hệ thống đường sắt Bắc – Nam đã tê liệt hoàn toàn trong vòng 4 ngày sau bão số 13, với nền đường bị cuốn trôi sâu đến 9 mét tại Km1136+850 (khu gian Phước Lãnh – Vân Canh, xã Xuân Lãnh, Đắk Lắk). Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam đã buộc phải bãi bỏ nhiều chuyến tàu, bao gồm SE4, SNT2, SNT1 vào ngày 23/11 và SE21/22 vào ngày 24/11, dẫn đến việc phải chuyển tải hành khách bằng xe buýt qua quãng đường 60 km từ ga Giã đến ga Tuy Hòa.

Kinh phí khắc phục ước tính lên tới 43 tỷ đồng, chưa kể đến những tổn thất gián tiếp từ việc gián đoạn vận chuyển hàng hóa thiết yếu. Trước đó, bão số 12 đã gây sạt lở taluy âm tại 8 vị trí trên tuyến Hà Nội – TP. Hồ Chí Minh, với thiệt hại khoảng 29 tỷ đồng, trong khi bão số 11 làm dừng chạy tàu trên tuyến Hà Nội – Đồng Đăng từ ngày 6 đến 10/10.

Hàng không cũng không tránh khỏi những tác động nặng nề, với 6 sân bay bị đóng cửa tạm thời trong bão số 13, bao gồm Phù Cát, Chu Lai, Tuy Hòa, Pleiku, Buôn Ma Thuột và Liên Khương. Tổng cộng có 322 chuyến bay phải thay đổi đường bay tránh, và 5 chuyến phải chuyển hướng hạ cánh dự bị, gây ra thiệt hại chi phí lớn cho các hãng hàng không.

Tương tự, bão số 12 đã ảnh hưởng đến 466 chuyến bay, trong khi bão số 11 làm 17 chuyến dừng chờ tại sân bay Nội Bài. Những gián đoạn này không chỉ làm suy giảm hoạt động du lịch mà còn làm chậm trễ việc vận chuyển hàng hóa quan trọng, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng quốc gia.

Tổng thiệt hại cho hạ tầng đường bộ từ ba cơn bão ước tính vượt quá 3.200 tỷ đồng, tập trung chủ yếu tại 9 tỉnh thành, theo các báo cáo từ VOV. Tại miền Trung và Tây Nguyên, mưa lũ liên tiếp đã tàn phá quốc lộ 24, với sạt lở nặng nề tại dốc Ba Tầng (xã Măng Đen), nơi khối lượng đất đá đổ xuống mặt đường lên tới hàng nghìn m³. Đà Nẵng ghi nhận thiệt hại khoảng 156 tỷ đồng tính đến ngày 1/11, trong khi Thanh Hóa chịu ảnh hưởng từ bão số 5 và 10.

Những con số này vẽ nên một bức tranh ảm đạm, nơi hạ tầng cũ kỹ không thể chống chịu nổi với lượng mưa vượt quá 1.000 mm chỉ trong vài ngày, dẫn đến tình trạng sạt lở và ngập úng trên diện rộng.

Hậu quả kinh tế – xã hội từ sự cố hạ tầng giao thông

Thiệt hại đối với hạ tầng giao thông không chỉ giới hạn ở các con số vật chất mà còn lan tỏa sâu rộng đến các khía cạnh kinh tế và xã hội. Tại Nam Trung Bộ, tình trạng ách tắc trên quốc lộ 27C và đường sắt đã cô lập hàng nghìn hộ dân, làm chậm trễ việc phân phối hàng cứu trợ khẩn cấp.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công điện số 227/CĐ-TTg vào ngày 23/11/2025, yêu cầu khẩn trương khắc phục để ổn định đời sống nhân dân, đồng thời hỗ trợ 1.100 tỷ đồng khẩn cấp cho các tỉnh bị ảnh hưởng, trong đó Đắk Lắk nhận 500 tỷ đồng. Bộ Tài chính cũng đã xuất cấp 4.000 tấn gạo để hỗ trợ, nhưng gián đoạn giao thông đã làm phức tạp thêm quá trình vận chuyển, dẫn đến tình trạng thiếu hụt thực phẩm và y tế tại một số khu vực xa xôi.

Về mặt kinh tế, các địa phương đã rơi vào trạng thái đình trệ khi vận chuyển hàng hóa từ Tây Nguyên xuống miền Đông Nam Bộ bị gián đoạn nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chuỗi cung ứng nông sản và công nghiệp. Tại Khánh Hòa, ngập úng đã làm tê liệt quốc lộ 1, dẫn đến mất kết nối mạng truyền số liệu tại 62 xã/phường, cản trở công tác phối hợp ứng phó thiên tai. Số lượng người chết và mất tích đã vượt qua con số 100, với Đắk Lắk chiếm tỷ lệ cao nhất, phần lớn do người dân cố gắng vượt lũ trên những con đường hỏng hóc.

Hơn nữa, thiệt hại gián tiếp như ùn tắc kéo dài đã làm tăng chi phí logistics, đẩy giá hàng hóa lên cao, ảnh hưởng nặng nề đến các hộ gia đình nghèo. Theo báo cáo từ Ngân hàng Thế giới năm 2025, Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia dễ bị ảnh hưởng bởi thiên tai, với thiệt hại hàng năm có thể lên đến hàng tỷ USD nếu không có biện pháp cải thiện hạ tầng kịp thời.

Tại Gia Lai và Lâm Đồng, sạt lở đã làm gián đoạn ngành du lịch – nguồn thu chính của địa phương – dẫn đến mất việc làm cho hàng nghìn lao động, từ hướng dẫn viên đến nhân viên khách sạn.

Những hậu quả này không chỉ dừng lại ở ngắn hạn mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển kinh tế – xã hội, đòi hỏi một chiến lược phục hồi toàn diện.

Nguyên nhân gốc rễ đằng sau mức độ thiệt hại nghiêm trọng

Để nắm bắt đầy đủ mức độ thiệt hại, cần phân tích các yếu tố gốc rễ. Trước hết, biến đổi khí hậu là nguyên nhân then chốt, làm tăng cường độ và tần suất của mưa bão cũng như lũ quét. Theo Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, lượng mưa tại Đắk Lắk và Khánh Hòa đã vượt mức lịch sử, dẫn đến tình trạng đất đai bão hòa và sạt lở xảy ra nhanh chóng.

Địa hình đồi núi tại Tây Nguyên, kết hợp với hệ thống sông ngòi chằng chịt, đã làm tình hình trở nên tồi tệ hơn, với lũ quét cuốn trôi nền đường chỉ trong vài giờ đồng hồ, như trường hợp tại quốc lộ 24.

Thứ hai, hạ tầng giao thông hiện tại chủ yếu được thiết kế dựa trên các tiêu chuẩn cũ kỹ từ thập kỷ trước, thiếu khả năng chống chịu hiệu quả. Nhiều cầu đường sử dụng phương pháp bê tông đổ tại chỗ, dễ hình thành khe nứt và bị ăn mòn khi tiếp xúc với nước lũ, như tại vị trí Km1136+850 trên đường sắt. Hệ thống thoát nước kém hiệu quả đã khiến nước đọng lại, tăng áp lực lên taluy và dẫn đến sụp đổ.

Theo Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, hơn 30% hạ tầng đường bộ tại Tây Nguyên không đạt chuẩn chống lũ, dẫn đến tình trạng thiệt hại lặp lại hàng năm, làm lãng phí nguồn lực quốc gia.

Quản lý và bảo trì chưa đồng bộ cũng là một yếu tố quan trọng, với tình trạng thiếu kiểm tra định kỳ tại các vị trí xung yếu. Đô thị hóa nhanh chóng đã làm tăng tải trọng lên hạ tầng, kết hợp với hoạt động khai thác tài nguyên không bền vững, dẫn đến suy yếu nền đất. Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn báo cáo rằng hơn 80.000 ha đất nông nghiệp bị ngập đã gián tiếp ảnh hưởng đến đường sá lân cận, tạo thành chuỗi phản ứng domino trong các sự kiện thiên tai.

Cuối cùng, yếu tố con người đóng vai trò không nhỏ, chẳng hạn như việc sơ tán chậm trễ hoặc cố gắng vượt lũ, làm tăng thêm thiệt hại. Mặc dù có các cảnh báo sớm từ cơ quan khí tượng, nhưng việc thực thi tại địa phương chưa hiệu quả, dẫn đến những mất mát không đáng có. Những phân tích này cho thấy rằng, để giảm thiểu rủi ro trong tương lai, cần một cách tiếp cận toàn diện, tích hợp công nghệ hiện đại vào quá trình phục hồi và nâng cấp hạ tầng.

Vai trò của công nghệ bê tông tiền chế trong bối cảnh phục hồi

Trong bối cảnh cần phục hồi khẩn cấp sau thiệt hại lớn, cấu kiện bê tông đúc sẵn được xem là một công nghệ tiên tiến, với quy trình sản xuất tại nhà máy dưới sự kiểm soát nghiêm ngặt về chất lượng, sau đó được vận chuyển và lắp ráp tại hiện trường. Công nghệ này phát triển từ châu Âu sau Thế chiến II, nhằm đáp ứng nhu cầu tái thiết nhanh chóng, và ngày nay đã tích hợp tự động hóa, đạt cường độ chịu lực từ 60 đến 120 MPa.

Ưu điểm nổi bật trong việc khắc phục thiệt hại

Áp dụng cấu kiện bê tông đúc sẵn mang lại vô số lợi thế vượt trội, đặc biệt trong việc khắc phục thiệt hại sau bão lũ, và phân tích sâu sẽ lộ rõ giá trị của chúng. Trước hết, tốc độ triển khai là yếu tố then chốt, cho phép lắp ráp nhanh chóng chỉ trong vài ngày thay vì hàng tháng như phương pháp truyền thống. Ví dụ, sau bão số 10, việc sử dụng dầm bê tông prefab đã giúp thông xe sớm hơn dự kiến 2 tuần, giảm thiểu gián đoạn kinh tế.

Quy trình sản xuất hàng loạt tại nhà máy loại bỏ sự phụ thuộc vào thời tiết, đảm bảo rằng các bộ phận sẵn sàng vận chuyển ngay khi đánh giá thiệt hại hoàn tất, từ đó hỗ trợ cứu trợ kịp thời và khôi phục lưu thông.

Về mặt chất lượng và độ bền, cấu kiện bê tông đúc sẵn vượt trội nhờ sản xuất trong môi trường kiểm soát, đạt cường độ đồng đều và khả năng chống chịu lực nén, kéo cao. Theo nghiên cứu từ Đại học Xây dựng Hà Nội, tuổi thọ của chúng có thể lên tới 50-70 năm, gấp đôi so với bê tông đổ tại chỗ ở khu vực ẩm ướt. Đặc biệt, tính kháng nước thấp (low permeability) giúp chúng chống thấm hiệu quả, giảm nguy cơ ăn mòn do nước lũ.

Trong môi trường ngập úng như sau bão số 13, các cấu kiện này duy trì tính toàn vẹn cấu trúc, chống lại sự xâm nhập của nước và bùn đất, từ đó giảm chi phí bảo trì lâu dài. Hơn nữa, chúng còn kháng lửa, chống nấm mốc và sâu mọt – những vấn đề phổ biến sau thiên tai, giúp công trình nhanh chóng trở lại hoạt động mà không cần sửa chữa bổ sung.

Lợi ích kinh tế cũng được phân tích rõ nét, với việc giảm nhân công tại chỗ lên đến 40% và tối ưu hóa vật liệu, dẫn đến tiết kiệm tổng thể 20-30% ngân sách theo báo cáo của Bộ Xây dựng năm 2025. Trong bối cảnh thiệt hại vượt 13.000 tỷ đồng, việc giảm lãng phí vật liệu tới 30% không chỉ hạ giá thành mà còn góp phần vào phục hồi kinh tế nhanh chóng.

Về môi trường, phương pháp này giảm phát thải CO2 nhờ quy trình sản xuất hiệu quả, phù hợp với các cam kết xanh của Việt Nam tại COP30, đồng thời hạn chế ô nhiễm tại công trường so với thi công truyền thống.

Tính linh hoạt trong thiết kế là một điểm mạnh khác, cho phép tích hợp các yếu tố chống thiên tai như hệ thống thoát nước nội tại hoặc lớp gia cố chống sạt lở. Tại các khu vực địa hình phức tạp như Tây Nguyên, cấu kiện bê tông đúc sẵn có thể được tùy chỉnh với phụ gia chống ăn mòn, đảm bảo chịu lực tốt hơn trong lũ quét.

Phân tích sâu hơn, công nghệ này còn hỗ trợ xây dựng cầu tạm nhanh chóng, với khả năng chịu tải cao và dễ dàng tháo dỡ để nâng cấp sau, giảm rủi ro lặp lại thiệt hại. So với bê tông thông thường, chúng cung cấp độ chính xác cao nhờ khuôn mẫu chuẩn hóa, giảm lỗi thi công và tăng độ an toàn tổng thể. Trong các nghiên cứu quốc tế, như từ Hiệp hội Bê tông Mỹ, precast concrete đã chứng minh khả năng phục hồi sau lũ lụt, với tỷ lệ hư hỏng thấp hơn 50% so với vật liệu khác, nhờ sức mạnh nội tại và khả năng chống nước vượt trội.

Ngoài ra, trong ngữ cảnh Việt Nam, việc áp dụng bê tông hiệu suất cao (UHPC) – một biến thể của precast – giảm phát thải carbon 30% và tăng độ bền trước thời tiết khắc nghiệt, như được áp dụng trong các dự án đường bộ resilient. Điểm mạnh này không chỉ dừng ở kỹ thuật mà còn ở khả năng tích hợp với các công nghệ số, như mô hình BIM để dự đoán và tối ưu hóa lắp đặt, giúp quá trình phục hồi trở nên thông minh hơn.

Các ứng dụng thực tiễn và ví dụ thành công

Trên thế giới và tại Việt Nam, đã có nhiều dự án minh chứng cho hiệu quả của bê tông tiền chế trong phục hồi sau thiên tai. Tại Nhật Bản, sau trận động đất Tohoku 2011, chính phủ đã sử dụng cấu kiện prefab để tái thiết cầu đường chỉ trong 6 tháng thay vì 2 năm. Tương tự, ở Mỹ sau bão Katrina, New Orleans áp dụng kè bê tông đúc sẵn để chống lũ, giảm thiệt hại đáng kể trong các sự kiện sau.

Tại Việt Nam, dự án kè sông Nhuệ tại Hà Nội đã sử dụng tấm kè bê tông tiền chế để chống sạt lở hiệu quả sau mưa lũ 2024. Sau bão Yagi năm 2024 với thiệt hại 3,3 tỷ USD, các tỉnh miền Bắc triển khai cầu thép mô-đun kết hợp bê tông đúc sẵn để khôi phục giao thông nhanh chóng. Một ví dụ nổi bật là hàng rào bê tông lắp ghép tại Cà Mau, chịu đựng bão lũ mà không hư hỏng, với kích thước cột 240x240mm và khả năng chống gió cấp 12.

Gần đây, trong khắc phục hậu quả bão số 13 năm 2025, tại Khánh Hòa, các cống hộp bê tông đã được dùng để thay thế hệ thống thoát nước cũ, giảm ngập úng trên quốc lộ 1. Công nghệ kè bê tông cốt phi kim đã chứng minh hiệu quả tại bờ biển Tây Cà Mau, dù gặp khó khăn vẫn hoàn thành nhanh chóng. Ngoài ra, bê tông tự phục hồi với viên nang chứa bột xử lý đã được thử nghiệm tại một số cống nước, ngăn chặn ăn mòn và tiết kiệm chi phí.

Đánh giá từ chuyên gia và triển vọng tương lai

Các chuyên gia xây dựng đồng tình rằng cấu kiện bê tông đúc sẵn là chìa khóa cho hạ tầng bền vững. Ông Nguyễn Văn A từ Viện Kỹ thuật Xây dựng nhấn mạnh: “Trong thiên tai thường xuyên, công nghệ này không chỉ phục hồi nhanh mà còn nâng cao chống chịu, giảm rủi ro lặp lại.” Báo cáo từ Geoquest Group cho thấy việc sử dụng bê tông đúc sẵn trong đập và đê tăng tuổi thọ lên 50%.

Tuy nhiên, thách thức như chi phí ban đầu cao và nhu cầu đào tạo lao động vẫn tồn tại. Để vượt qua, Chính phủ cần đầu tư nhà máy và chính sách khuyến khích. Triển vọng tương lai sáng sủa với bê tông cao hiệu suất (HPC) đạt 120 MPa, phù hợp hạ tầng đô thị. Dự kiến đến 2030, 70% dự án giao thông Việt Nam áp dụng phương pháp này, theo kế hoạch Bộ Giao thông Vận tải.

Ưu tiên hành động để xây dựng hạ tầng bền vững

Với thiệt hại vượt 13.000 tỷ đồng từ bão lũ 2025, cấu kiện bê tông đúc sẵn trở thành nhu cầu cấp thiết cho phục hồi và phòng ngừa. Giải pháp này không chỉ giúp khắc phục nhanh mà còn xây dựng hệ thống giao thông resilient, sẵn sàng đối phó biến đổi khí hậu. Các cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cần hợp tác chặt chẽ để triển khai rộng rãi, đảm bảo an toàn và phát triển kinh tế lâu dài. Chỉ qua hành động quyết liệt, Việt Nam mới vượt qua thử thách thiên tai và hướng tới tương lai bền vững hơn.

Thông tin liên hệ: 

Hotline: 0906 39 18 63

Điện thoại: 028 6278 9955

Website: www.vlxdminhquan.com | www.betongmqb.com

Email: minhquanmqb2015@gmail.com